Ερπητική Κερατίτιδα (Herpes Simplex Keratitis)
Η ερπητική κερατίτιδα είναι μια ιογενής λοίμωξη του ματιού που προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα (Herpes Simplex Virus). Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι του ιού:
- Tύπος Ι: o πιο συνηθισμένος τύπος του ιού, ο οποίος μολύνει κυρίως το πρόσωπο, προκαλώντας την γνωστή "πληγή" ή "φουσκάλα" στα χείλια.
- Τύπος ΙΙ: η σεξουαλικά μεταδιδόμενη μορφή του ιού, που μολύνει κυρίως τα γεννητικά όργανα.
Ενώ και οι δύο μορφές του ιού μπορεί να εξαπλωθούν στο μάτι και να προκαλέσουν λοίμωξη, ο τύπος Ι είναι μακράν η συχνότερη αιτία μόλυνσης του ματιού. Ο ιός συνήθως μολύνει τα βλέφαρα, τον επιπεφυκότα και τον κερατοειδή, ενώ σπάνια μπορεί επίσης να μολύνει και το εσωτερικό του ματιού.
Ο έρπητας τύπου Ι είναι πολύ μεταδοτικός και συνήθως μεταδίδεται μετά από επαφή με το δέρμα κάποιου που έχει τον ιό. Σχεδόν όλοι – περίπου το 80-90% του πληθυσμού – έχουμε εκτεθεί σε έρπητα τύπου Ι κατά την παιδική ηλικία. Μετά την αρχική μόλυνση, ο ιός βρίσκεται σε αδρανή κατάσταση και ζει «κοιμισμένος» μέσα σε νευρικά κύτταρα του δέρματος ή των ματιών.
Επιθηλιακή Ερπητική Κερατίτιδα με Χαρακτηριστικό Δενδρίτη
Η βασική αιτία της ερπητικής κερατίτιδας είναι η επανενεργοποίηση του ιού, η οποία μπορεί να συμβεί με διάφορους τρόπους, όπως:
- Το άγχος
- Η έκθεση στον ήλιο ή σε υπεριώδη ακτινοβολία άλλου είδους (π.χ. τεχνητό μαύρισμα)
- Ο πυρετός
- Το τραύμα ή η χειρουργική επέμβαση στην περιοχή του ματιού
- Οι ορμονικές αλλαγές, ειδικά στις γυναίκες
- Η χρόνια ανοσοκαταστολή
Τα συμπτώματα της ερπητικής κερατίτιδας είναι:
- Πόνος στο μάτι
- Ερυθρότητα του ματιού
- Θολή όραση
- Δακρύρροια ή εκκρίσεις
- Ευαισθησία στο φως
- Αίσθηση ξένου σώματος
Για την διάγνωση της ερπητικής κερατίτιδας, θα χρειαστείτε μία πλήρη οφθαλμολογική εξέταση και η οφθαλμίατρος Δρ. Παλιούρα μπορεί να χρειαστεί να πάρει ένα μικρό δείγμα για καλλιέργεια και μοριακή ανάλυση.
Στρωματική Ερπητική Κερατίτιδα με Θόλωση και Νεοαγγείωση του Κερατοειδούς
Ο ιός του απλού έρπητα μπορεί να προκαλέσει 3 μορφές κερατίτιδας, ανάλογα με την στοιβάδα του κερατοειδούς στην οποία ενεργοποιείται:
- Επιθηλιακή ερπητική κερατίτιδα, η οποία είναι η πιο συχνή (70-80% των περιπτώσεων) και συνήθως εμφανίζεται με χαρακτηριστική δενδριτική μορφή.
- Στρωματική ερπητική κερατίτιδα, στην οποία οφείλεται μόλις το 2% των νέων ερπητικών λοιμώξεων του κερατοειδούς, αλλά το 20-61% των υποτροπών. Οι υποτροπές στρωματικής ερπητικής κερατίτιδας οδηγούν σε χρόνια θόλωση του κερατοειδούς και σε δημιουργία ουλών και νεοαγγείωσης.
- Ενδοθηλιίτιδα ή δισκοειδής κερατίτιδα, στην οποία η λοίμωξη επηρεάζει τα κύτταρα της εσωτερικής στοιβάδας του κερατοειδούς (του ενδοθηλίου) και προκαλεί οίδημα και θόλωση στο υπερκείμενο κερατοειδικό στρώμα.
Η θεραπεία της ερπητικής κερατίτιδας εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητά της και η οφθαλμίατρος Δρ. Παλιούρα θα σας συστήσει την κατάλληλη αγωγή. Η επιθηλιακή ερπητική κερατίτιδα αντιμετωπίζεται συνήθως με τοπική και από του στόματος αντιική φαρμακευτική αγωγή όπως είναι η ακυκλοβίρη, η βαλακυκλοβίρη (Valtrex) και η φαμσικλοβίρη (Famvir), ενώ αντενδείκνυται η χρήση κολλυρίων κορτιζόνης, τα οποία μπορούν να επιδεινώσουν την λοίμωξη. Αντίθετα, για την στρωματική ερπητική κερατίτιδα και την ενδοθηλιίτιδα / δισκοειδή κερατίτιδα ενδείκνυται η χρήση κολλυρίων κορτιζόνης, πάντα όμως με την ταυτόχρονη χορήγηση αντιικής αγωγής από το στόμα. Η χρόνια χρήση αντιικών από το στόμα έχει αποδειχθεί ότι αποτρέπει την συχνότητα υποτροπών. Σε περίπτωση σοβαρής ουλής και απώλειας όρασης, μπορεί να χρειαστεί μέχρι και μεταμόσχευση κερατοειδούς.
Υποτροπή Ερπητικής Κερατίτιδας με Γεωγραφικό Επιθηλιακό
Έλλειμμα μετά από Διαμπερή Μεταμόσχευση Κερατοειδούς
Δεν υπάρχει τρόπος να αποβάλετε εντελώς τον ερπητοϊό από το σώμα σας. Ωστόσο, αν εμφανίσετε ερπητική κερατίτιδα, ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές ώστε να αποφύγετε επαναλαμβανόμενες ερπητικές λοιμώξεις:
- Αν έχετε ενεργή πληγή ή φουσκάλα στο στόμα, αποφύγετε να αγγίξετε τα μάτια σας.
- Τα κολλύρια κορτιζόνης μπορούν να αυξήσουν το ιικό φορτίο του έρπητα στο σώμα σας. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείτε οφθαλμικές σταγόνες κορτιζόνης εκτός κι αν παίρνετε μαζί αντι-ιικό φάρμακο από το στόμα.
- Σταματήστε να φοράτε φακούς επαφής αν εμφανίζετε επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις.
Πρόγνωση: Εάν η λοίμωξη είναι επιφανειακή, δηλαδή βρίσκεται μόνο στην εξωτερική στοιβάδα του κερατοειδούς (το επιθήλιο), συνήθως επουλώνεται χωρίς ουλές. Αν όμως περιλαμβάνει τα βαθύτερα στρώματα του κερατοειδούς, η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε ουλές στον κερατοειδή, απώλεια όρασης και μερικές φορές ακόμα και τύφλωση. Επομένως, αν η ερπητική κερατίτιδα δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά, τότε μπορεί να βλάψει σοβαρά τα μάτια και την όρασή σας.
Δημοσιεύσεις, Ομιλίες και Εργασίες της Δρ. Παλιούρα σχετικά με την Ερπητική Κερατίτιδα
- Παλιούρα, Σ. (2017) Πολυκεντρικές Μελέτες στον Κερατοειδή. Ετήσιο Συνέδριο Best of the American Academy of Ophthalmology, Αθήνα.
- Παλιούρα, Σ. (2017) Το «Κόκκινο Μάτι». 13ο Ετήσιο Συνέδριο Top-10 στις Λοιμώξεις, Αθήνα.
- Παλιούρα, Σ. (2018) Ανασκόπηση Δημοσιεύσεων Κερατοειδούς και Οφθαλμικής Επιφάνειας 2018. Ετήσιο Οφθαλμόραμα της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας, Αθήνα.
- Palioura, S., Kymionis, G. (2018) Corneal neovascularization in childhood keratitis. Expert Review in Ophthalmology 12(5);387-394.
- Παλιούρα, Σ. (2018) Διάγνωση και Θεραπεία Λοιμώξεων και Ελκών Κερατοειδούς. Οφθαλμολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Λάρισα.
- Palioura, S. (2018) Cornea Imaging Beyond Tomography: Ultrasound Biomicroscopy, Optical Coherence Tomography and Confocal Microscopy. The 32nd International Congress of the Hellenic Society of Intraocular Implant and Refractive Surgery, Athens, Greece.
- Παλιούρα, Σ. (2019) Κλινικές Ερωτήσεις στην Οφθαλμολογία. Ετήσιο Συνέδριο της Οφθαλμολογικής Εταιρείας Κεντρικής Ελλάδας, Λάρισα.
- Παλιούρα, Σ. (2019) Ετήσια Ανασκόπηση Κερατοειδούς 2019. Ετήσιο Συνέδριο Best of the American Academy of Ophthalmology 2019, Αθήνα.
- Lu, L., Palioura, S. (2020) Management of stromal herpes simplex virus keratitis with epithelial ulceration using optical coherence tomography-generated corneal thickness maps. Cornea (in press)